Hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmetleri sunan büromuz, Aile Hukuku, Ceza Hukuku, Bilişim Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, İş Hukuku ve Tıp Hukuku alanlarında hizmet vermektedir.
- AdresEti Mahallesi Strazburg Cad. No:16/21 Çankaya/ANKARA
- E-Posta[email protected]
MADEN HUKUKU: RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ
MADEN HUKUKU: RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ
Maden mevzuatımızda rödövans sözleşmesinin sona ermesine ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Sözleşmenin sona ermesi ile sözleşme konusuna ilişkin faaliyetlerin durdurulması farklı konuları oluşturmaktadır. Rödövans sözleşmesi farklı nedenlerle sona erebilmektedir. Bu nedenleri detaylı açıklamadan önce bir arada yazmak gerekirse; sözleşmeye aykırılık, sözleşme süresinin dolması, fesih, önemli sebepler, koşulların ağırlaşması, kiracının iflas veya ölümü, sözleşmeden kaynaklanan alacaklardır.
Sözleşmeye aykırılık; Kanundan veya sözleşmeden doğan yükümlülüklere tarafların aykırı hareket etmesi nedeniyle sözleşme sona erdirilebilir. Öyle bir durumda fesih beyanı bozucu ve yenilik doğuran hakkın kullanımı niteliğinden olduğundan karşı tarafa ulaştığı anda hüküm ve sonuçlarını doğurur.
Sözleşme süresinin dolması; Rödövans sözleşmesi süreli olarak yapılabilir. Bununla birlikte rödövans sözleşmesinin süresi hiçbir surette işletme ruhsat süresini geçemez. Taraflar dilerlerse belirli sürenin sonunda sözleşmeye son vermeyip karşılıklı anlaşma ile rödövans sözleşmesinin süresini uzatabilirler. Bununla birlikte süre uzatımı konusunda karşılıklı bir anlaşma olmaksızın rödövansçı maden sahasında işletmecilik faaliyetlerine devam eder ve ruhsat sahibi de sözleşmeyi feshetmeyerek buna muvafakat ederse rödövans sözleşmesi birer yıl için yenilenmiş olur.
Fesih; Belirli bir süre öngörülmeyen rödövans sözleşmesini hem ruhsat sahibi hem de rödövansçı diğer tarafa rödövansı sona erdirmek yönündeki iradesini ulaştırmak suretiyle rödövans sözleşmesinden kurtulabilir. Bunun için sözleşmeyi sona erdirmek isteyen taraf, fesih bildiriminde en az altı aylık süre tanımak zorundadır. Bu kapsamdaki fesih hakkı dürüstlük kurallarına aykırı ve uygun olmayan zamanda kullanılamaz.
Önemli sebepler, koşulların ağırlaşması; İki taraflı ve uzun süreli bir sözleşmede, sözleşmenin yapılmasından sonra, önceden görülmeyen (beklenmeyen) haller nedeniyle, tarafların edimleri arasında açık (aşırı) bir dengesizlik meydana gelmişse borçlunun sözleşmeye göre borcunu ifa etmesi çok güçleşmişse, alacaklının, borcun ‘’sözleşmeye göre ifasında’’ direnip direnemeyeceği sorunu ciddi tartışmalara yol açmıştır. TBK 138’ de; ‘’sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü bir durum, borçludan kaynaklanmayan bir sebeple ortaya çıkar ve sözleşmenin yapıldığı sırada mevcut olguları, kendisinden ifanın istenmesini dürüstlük kurallarına aykırı düşecek derecede borçlu aleyhine değiştirir ve borçlu da borcunu henüz ifa etmemiş veya ifanın aşırı ölçüde güçleşmesinden doğan haklarını saklı tutarak ifa etmiş olursa borçlu, hakimden sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını isteme, bu mümkün olmadığı taktirde sözleşmeden dönme hakkına sahiptir. Sürekli edimli sözleşmelerde borçlu, kural olarak dönme hakkının yerine fesih hakkını kullanır.’’ Denilerek aşırı ifa güçlüğü nedeniyle sözleşmenin değişen koşullara uyarlanması veya bu mümkün değilse sözleşmeden dönme hakkının kullanılması farklı koşıllara bağlanmıştır.
Kiracının iflas veya ölümü; kiracı kiralananın tesliminden sonra iflas ederse kiraya veren, işleyecek kira bedelleri için güvence verilmesini isteyebilir. Kiraya veren, güvence verilmesi için kiracı ve iflas masasına yazılı olarak uygun bir süre verir. Bu süre içerisinde kendisine güvence verilmezse kiraya veren sözleşmeyi herhangi bir fesih bildirim süresine uymaksızın hemen feshedebilir.
Kiracının ölmesi durumunda mirasçıları, yasal fesih bildirim süresine uyarak en yakın fesih dönemi sonu için sözleşmeyi feshedebilirler.
Sözleşmeden kaynaklanan alacaklar; Rödövans sözleşmesinden kaynaklanan alacaklar genelde rödövans bedelinin ödenmemesine, eksik veya geç ödenmesine, rödövans bedelinin günün şartlarına uyarlanmasına veya tespitine ve rödövans alacağından yapılan kesintinin iadesine ilişkin olmaktadır. Ayrıca kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça her alacağın on yıllık zamanaşımına tabi olduğu TBK 146 ‘ da belirtilmiştir. Tüm uyuşmazlık nedenleri tarafları haklı veya haksız olarak somut olaya göre fesih edebilme sonucuna taşımaktadır.
Yazan: Av. Abdullah Enes GÜLAÇTI (Ankara Barosu)
Eti Mahallesi Strazburg Caddesi No:16/21 Çankaya/ANKARA